Mumların enteresan özelliklerinden biri de yanmalarına karşın duman çıkarmamalarıdır. Lakin mumlar, söndürüldüklerinde duman çıkarmaya başlar.
Peki bu garip durumun nedeni nedir? Bu soruya karşılık vermek için, evvel mumların nasıl çalıştığına bir göz atmamızda yarar var.
Bir mum nasıl çalışır
Bir mum, mum yakıtının yanması sonucu çalışır ve sonunda ısı ve ışık üretir. Fitil, mum gövdesinin doruğundan dışarı çıkan küçük kısımdır. Bu aslında yanan ve alev üreten kısımdır.
Bir fitil, ekseriyetle mumda kullanılan fitil ölçüsüne bağlı olarak, bir mumun alevinin belli bir müddet boyunca yanmasını sağlayan pamuk ipliklerden oluşur.
Mumun daima yanmasının nedeni: Kılcal etki
Fitil, gerekli yakıtı mumdan aldığında yanar ve bu durumda “kılcal etki” denen bir durum ortaya çıkar.
Bir mum kibritle yakıldığında, fitilin üzerinde ve yakınında bulunan az ölçüde mum erimeye başlar. Fitil, daha sonra kılcal tesir yoluyla erimiş mumu emer ve üst yanlışsız çeker.
Alevin ısısı, erimiş mumu buharlaştırır ve bu da havadaki oksijenle birleşerek sabit bir alev oluşturur. Bu sayede mum, gövdesi eriyip bitene kadar yanmaya devam eder.
Bir mum söndürüldüğünde neden duman çıkarır
Yanan bir muma üflediğiniz an, söndükten sonra birkaç saniye boyunca duman ürettiğini fark etmişsinizdir. Lakin mum yanarken bu dumanı göremezsiniz. Pekala bu duman nereden geliyor?
İlginçtir ki, bir mumu söndürdüğünüzde gördüğünüz duman aslında ‘duman’ değildir; bu mumun buharlaştırılmış halidir.
Bunu bir perspektife oturtmak için şöyle düşünün: Suyu ısıttığınızda nasıl buhar meydana geliyorsa, mumu ısıttığınızda da mum buharı ortaya çıkıyor.
Bir mum yandığında, yanan aslına fitil değil mumun gövdesindeki sıvıdır. Mumu söndürdüğünüzde, ısı kalır ve birkaç saniyeliğine mumu buharlaştırmaya devam eder. Bu, mum dumanı üzere görünen bir iz oluşturur.
Bunun sonucunda ise ortaya çıkan çok enteresan bir nokta daha var, mumu söndürdüğünüzde ortaya çıkan dumana misal buhara çakmak yaklaştırdığınızda, fitilin yine yandığını görürsünüz. (Çakmağı fitile temas ettirmenize gerek yok.)
